Voorzitter van de Dutch Menopause Society, gynaecoloog en tevens menopauze-expert Dorenda van Dijken (1958), beantwoordt in dit artikel 14 vragen over de overgang. Zoals: kun je op hoge leeftijd nog last hebben van overgangsklachten? Ja, dat kan! Is het verstandig magnesium of melatonine te slikken? Heeft acupunctuur nut? Geeft hormoontherapie een verhoogd risico op borstkanker? En wanneer en hoe kan ik het beste met hormonen stoppen?
1. Ik ben 76 jaar en heb nog steeds last van overgangsklachten zoals nachtelijk zweten en veel opvliegers, per dag 5 tot 7 maal. Wat kan ik eraan doen?
Dorenda van Dijken: “Het verhaal van deze mevrouw is vrij uitzonderlijk, want als je 76 jaar bent, zouden de klachten minder moeten zijn. Dat gezegd hebbende, kan ik beamen dat 3 tot 5 procent van de vrouwen ook op latere leeftijd overgangsklachten houdt, zoals nachtelijk zweten. Tegelijk vallen overgangsklachten als opvliegers en nachtzweten soms samen met kwalen die door iets anders worden veroorzaakt. Denk aan vrouwen die roken, die hoge bloeddruk hebben of een veranderde schildklieractiviteit. Een arts kan dit nagaan. Goed om te weten is dat je als vrouw boven de 65 met overgangsklachten doorgaans geen hormoontherapie mag. Je kunt wel traditionele Chinese acupunctuur proberen of fyto-oestrogenen, zoals sojaproducten of rode klaver. Soms wordt gabapentine voorgeschreven. Dit is een anti-epileptisch medicijn dat aangrijpt op het deel van de hersenen waar het zogeheten thermostaatcentrum zit. Maar door de bijwerkingen is dit medicijn niet de eerste keus. Daarnaast kan cognitieve gedragstherapie je leren beter om te gaan met je klachten.”
Lees ook: Wat kun je tijdens de overgang doen tegen opvliegers?
2. Helpt melatonine tegen nachtelijke opvliegers? En magnesium? En andere supplementen?
“Melatonine adviseer ik zeker niet. Het heeft geen effect op overgangsklachten en werkt bovendien verslavend.”
Lees ook: Waarom geen melatonine gebruiken als je niet kunt slapen?
“Als magnesium werkt, dan is dat alleen vanwege het placebo-effect. Er zijn veel supplementen en voeding die overgangsklachten zouden tegengaan, maar waarvoor geen wetenschappelijke basis is. Wel weten we inmiddels dat vrouwen met lichte klachten baat kunnen hebben bij fyto-oestrogenen als sojaproducten en rode klaver.”
Lees ook: Magnesium: minstens 50% van de mensen heeft er een tekort aan!
3. Toen ik 46 jaar was, overleed plotseling onze oudste dochter. Vanaf die dag stopte mijn menstruatie en die is nooit meer teruggekomen. Kun je in de overgang raken door een traumatische ervaring?
“Door een enorme stresservaring kunnen sommige vrouwen vrij abrupt in de overgang raken, inderdaad. Acute stress is een niet te onderschatten factor. Mijn eigen moeder overkwam dit op 38-jarige leeftijd. Toen mijn vader heel onverwacht stierf, stopte haar menstruatie van de ene op de andere dag.”
Lees ook: Waarom is de menstruatiecyclus van vrouwen in de war geraakt door coronastress?
4. Mijn moeder had altijd warme wangen. Achteraf gezien had ze misschien last van opvliegers. Die heb ik ook veel. Is de mate waarin je last hebt van de klachten erfelijk?
“Deze mevrouw schrijft dat zij en haar moeder ‘altijd’ last hebben van warme wangen. Dat doet mij vermoeden dat het wellicht geen opvliegers betreft. Wie een opvlieger heeft, kent de verschijnselen: de warmte gaat op en neer. Het komt en het gaat na een paar minuten. Als je het continu warm hebt, dan zou dat ook om iets anders kunnen gaan, zoals hoge bloeddruk of suikerziekte.”
Lees ook: Hartstichting: ‘Controleer vanaf je veertigste elk jaar je bloeddruk’.
5. Ik was 48 toen ik in de overgang kwam, en ben nu 70 jaar. Mijn moeder heeft er tot haar 80ste last van gehad. Ik ben benieuwd of zo lang in de overgang zijn erfelijk is.
“Om te voorspellen wanneer de overgang begint, kun je naar je moeder kijken. Was zij vroeg in de overgang, dan is de kans groot dat jij dat ook bent. Maar pas op: er is geen garantie, het is alleen een trend binnen families. In het algemeen kun je zeggen dat alle vrouwen tussen hun 40ste en 60ste jaar ermee te maken hebben en dat de overgangsklachten gemiddeld twee tot tien jaar duren. Dat zijn gemiddelden, met alle varianten naar boven en beneden. In het algemeen is het zo dat naarmate je vroeger overgangsklachten krijgt, ze langer duren. Sommige vrouwen raken begin 40 in de overgang, bij anderen duurt het inderdaad tot ruim voorbij de 60!”
Lees ook: Menopauze is genetisch bepaald: hoe later je in de overgang komt, hoe gezonder je oud wordt!
6. Homeopathie, helpt dat tegen overgangsklachten? En acupunctuur?
“We hebben nog niet overtuigend kunnen aantonen dat homeopathie echt helpt, maar er is ook niet veel onderzoek naar gedaan. Traditionele Chinese acupunctuur kan een gunstig effect hebben, met name op opvliegers overdag. Daar is wetenschappelijk bewijs voor en dat hebben we nu in de richtlijn voor overgangsklachten en de menopauze opgenomen. Er is nog geen bewijs dat acupunctuur ook helpt tegen nachtelijke transpiratie.”
7. Kun je in de overgang raken door een wisseling van anticonceptiepil? Ik, 66 jaar, kwam op mijn 35ste in de overgang nadat ik geen Stederil-30 meer kreeg.
“Nee, je kunt niet in de overgang raken door een verandering in het gebruik van de anticonceptiepil. De anticonceptiepil (of hormoonspiraal) onderdrukt je eigen hormoonhuishouding. Het kan best zijn dat deze mevrouw allang in de overgang was. En ja, al is dat zeldzaam, sommigen raken al op jonge leeftijd in de overgang; ook dertigers en soms zelfs een enkele twintiger verschijnen op een menopauzepoli of hormoonpoli.”
Lees ook: Wat is de invloed van de pil op de overgang?
8. Van mijn gynaecoloog moest ik na twee jaar stoppen met hormonen slikken tegen overgangsklachten. Erg vervelend, want ze hielpen goed. Waarom is dat zo?
“Dit ligt iets genuanceerder. Voor niet alle hormonen geldt dat je er per se na twee jaar mee moet stoppen. Gemiddeld probeer je hormonen niet langer dan vijf jaar te gebruiken in verband met een dan licht verhoogde kans op borstkanker. Het risico op borstkanker ligt aan het type progesteron en aan individuele factoren, zoals een leeftijd van ouder dan 50 jaar, overgewicht, meer dan 10 tot 14 eenheden alcohol per week, langdurig pilgebruik of roken. Als een vrouw na vijf jaar niet zonder kan, dan bespreek je als arts de individuele risico’s en maakt de vrouw altijd zelf de keuze. We adviseren sowieso goed af te bouwen en niet in één klap te stoppen. Je zou het gesprek kunnen aangaan met je gynaecoloog, arts, of je huisarts vragen te overleggen met een menopauzepoli.”
Lees ook: Overgangsklachten: wel of geen hormoontherapie?
9. Ik was altijd een blij ei en een bezig bijtje. Sinds de overgang ben ik somberder geworden. Vooral als ik alleen thuis ben. Ik kan gewoon niet op gang komen. Heel jammer. Wat doe je eraan?
“Lastig te beantwoorden als je de voorgeschiedenis niet kent. Als je eerder in je leven depressieve klachten hebt gehad, heb je een dubbele kans op depressie tijdens de overgang en menopauze. Maar je kunt ook somber raken door overgangsklachten. Slecht slapen, minder goed in je vel zitten, je lichaam maakt minder oxytocine aan; van dat alles kun je somber worden, met name omdat je zo moe bent. Je zou moeten bewegen, maar daar heb je geen energie voor – en zo raak je in een vicieuze cirkel.”
Lees ook: Flinke dip of last van depressie? Zo herken je de verschillen.
10. Ik heb 50 opvliegers per dag. Ik word er extreem moe van. Wat kan ik daaraan doen?
“Dit is een inkopper: hormoontherapie is verreweg de beste remedie. Deze mevrouw zal waarschijnlijk merken dat ze daar flink van opknapt. Wie geen hormonen wil of mag, bijvoorbeeld vrouwen die borstkanker hebben gehad, kan acupunctuur en natuurlijke supplementen proberen.”
11. Van mijn huisarts mocht ik vanaf mijn 60ste geen hormonen meer slikken. Waarom is dat?
“Ook dit ligt iets genuanceerder. De regel is dat vrouwen die langer dan tien jaar na de menopauze zijn, geen hormoontherapie meer mogen gebruiken. Er bestaat geen leeftijdsgrens waarop je moet stoppen, al heeft het de voorkeur om niet langer dan vijf jaar hormonen te gebruiken. Langer doorgaan brengt risico’s met zich mee.”
Lees ook: Hoe beïnvloeden hormonen jouw gedrag en humeur?
12. Levert hormoontherapie altijd een verhoogd risico op borstkanker op?
“Nee, het verhoogde risico op borstkanker is overschat. De hormoonproducten (pillen, capsules, spray, gel, pleisters) van nu bevatten namelijk een ander soort progesteron. Er bestaat een licht verhoogd risico bij langdurig gebruik, en dat is langer dan vijf tot zeven jaar, afhankelijk van het type progesteron. Vrouwen gebruiken het nooit zo lang, want de ergste overgangsklachten zijn dan al weg. Als iemand twee glazen alcohol per dag drinkt, geeft dat een veel grotere kans op borstkanker.’’
“Er bestaat wel een risico op trombose, vooral door hormoontabletten te slikken, maar dat is erg klein. Neem je de hormonen via pleisters op de huid, via een gel of spray, dan is dat gevaar helemaal verwaarloosbaar. Voor sommige vrouwen is de kans op hart- en vaatziekten zelfs kleiner als zij hormoontherapie gebruiken. Dat geldt met name voor vrouwen die onder de 42 jaar in de overgang komen.’’
Lees ook: Hoe onderzoek je jouw borsten op verdachte plekjes en knobbeltjes?
13. Kan iedere vrouw hormoontherapie gebruiken?
“Ja, iedere vrouw mag in principe aan de hormoontherapie. Hormoontherapie is bedoeld voor vrouwen die zulke ernstige klachten hebben dat het hen belemmert in het dagelijks leven. Hormoontherapie kan een goede oplossing zijn. Wel gelden er voorwaarden, want wie borstkanker heeft of heeft gehad, of er erfelijk mee is belast, kan beter niet met hormoontherapie beginnen. Als een vrouw al tien jaar niet meer menstrueert, raden we het ook af, omdat het risico op hart- en vaatziekten toeneemt.”
“Ook voor rokers is de therapie ongeschikt. Alleen al omdat die gewoonte, net als veel alcohol drinken, weinig bewegen en overgewicht, de overgangsklachten vergroot. Rokers wordt daarom altijd aangeraden eerst te stoppen. Meestal helpt dat al tegen de klachten. Wie niet breekt met zijn sigaretten en toch hormoontherapie volgt, loopt meer risico op trombose.”
14. Hoe kun je het beste met hormoontherapie stoppen: ineens of geleidelijk?
“Het beste is om stap voor stap met hormoontherapie te stoppen. Verlaag in overleg met je arts je dosis geleidelijk. In plaats van drie keer per dag spray je bijvoorbeeld nog maar één keer, of je knipt pleisters doormidden en gebruikt de helft. Dat doe je enkele weken, en vervolgens verminder je opnieuw, waarna je na een maand of drie stopt en kijkt hoe het gaat. Het wordt aangeraden om na vier jaar gebruik met beleid af te bouwen. Voor de meeste vrouwen is dan het ergste achter de rug.’’
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met onze vrouwelijke gynaecoloog, hormoonspecialist of menopauzeconsulente bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.
Meer lezen over de overgang en menopauze?
- SHE Health Clinics infopagina overgang en menopauze.
- SHE Health Clinics gynaecologisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics infopagina nachtzweten.
- SHE Health Clinics infopagina Leefstijl Poli.
- SHE Health Clinics infopagina vaginale droogheid.
- SHE Health Clinics infopagina menstruatieklachten.
- Wat zijn de 50 meest voorkomende overgangsklachten?
- Hormoonsuppletietherapie tijdens de overgang.
- Hoe herken je overgangsverschijnselen bij jezelf?
- Wat zijn de eerste symptomen van de overgang?
- Hoe onderzoek je jouw borsten op verdachte plekjes en knobbeltjes?
- Wat is de invloed van anticonceptie op jouw menstruatie?
- Seksproblemen rond overgang zijn gelukkig niet blijvend.
- Wat zijn de oorzaken van vervroegde overgang?
- Vanaf welke leeftijd kun je in de overgang komen?
- Mastopathie: goedaardige doch pijnlijke aandoening van de borsten.
- Hoe herken je Premature Ovariële Insufficiëntie (vervroegde overgang)?
- Wat is de invloed van de pil op de overgang?
- Vitamine D tijdens en na de overgang.
- 15 feiten en fabels over de overgang en menopauze.
- Wat zijn veel voorkomende overgangsklachten?
- Waarom is migraine ernstiger tijdens de overgang?
- Wat zijn de symptomen van hartziekten bij vrouwen?
- Hoe zwaarder je weegt na menopauze, hoe hoger risico op borstkanker.
- Last van hoge bloeddruk? Dit zijn de 15 manieren om er snel vanaf te komen!
- Waarom moet je ook na de menopauze een uitstrijkje laten nemen?
- Krachttraining ideale vorm van sport als je in de menopauze komt.
- Na menopauze regelmatig bewegen vermindert kans op borstkanker.
- Wat zijn de 6 hormonen die gewichtstoename veroorzaken?
- Vrouwen die misbruikt zijn komen vroeger in menopauze.
- Verhoogd risico op vroege menopauze bij vrouwen met lage BMI.
- Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
- Burn-out of de overgang? Zo merk je het verschil.
- Wat zijn volgens gezondheidsexperts de beste én slechtste diëten?
- Dít kunnen ook symptomen zijn van de premenopauze.
- Consumptie van veel koolhydraten kan leiden tot een vroegere menopauze.
- Waarom moet je ook na de menopauze een uitstrijkje laten nemen?
- Menopauze is genetisch bepaald: hoe later je in de overgang komt, hoe gezonder je oud wordt!
- 6 tips van gynaecologen om je goed voor te bereiden op de overgang.
- Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
- 15 feiten en fabels over de overgang en menopauze.
- Last van opvliegers? Het is niet altijd de overgang! Dít zijn 13 andere oorzaken.
- 12 fabels en feiten over koolhydraatarm eten.
- Gezonde eters zijn cognitief jonger!
- Dít zijn de 14 beste superfoods voor je darmen.
- Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.
- Brain Fog (hersenmist): veel voorkomend symptoom van de menopauze.
- Symptomen overgang en menopauze per leeftijdsgroep.
- Blijf je blaas de baas met deze tips (zélfs na de overgang).
- Menopauze: veel voorkomende overgangsklachten.
- Hoe weet je of je super gezond bent? Déze 7 kenmerken vertellen het je!
- 7 makkelijke tips om meer groenten te eten.
- Hoe slaap je jezelf gezond?
- Wat kun je tijdens de overgang doen tegen opvliegers?
- Hoe herken je een depressie tijdens de overgang en wat kun je er aan doen?
- Gezond afvallen in de overgang? Zó doe je dat!
- 14 vragen over de overgang.
- Oorzaken van osteoporose bij vrouwen.
- Wat zijn de risico’s van overgewicht?
- 10 gezonde voedingstips voor het vrouwenhart.
- Hoeveel vitaminen moet je als vrouw dagelijks innemen?
- 15 adviezen voor je hormoonbalans.
- Lang leven-expert tipt déze 4 eet- en drinkgewoonten voor het slapen gaan.
- Wat zijn de behandelopties als je last hebt van osteoporose?
- 10 soorten voeding waar je NIET bepaald gezonder van wordt.
- Begin van de menopauze wordt bepaald door dna-reparatie.
- Overgangsklachten: niet te verwarren met een burn-out.
- 10 gezonde redenen om vaker avocado te eten.
- Menstruatiecyclus beïnvloedt lichaam en geest, dus wat meer bewustzijn kan geen kwaad.
- Hoge bloeddruk wordt over het hoofd gezien bij vrouwen tijdens de menopauze en bij stress.
- Ademhalingsoefening tegen angst, stress en depressie.
- Magnesium: minstens 50% van de mensen heeft er een tekort aan!
- Déze voedingsstoffen heb je extra nodig als je ouder wordt.
- Slapeloosheid tijdens de overgang.
- ‘Helft van vrouwen met overgangsklachten zoekt helaas geen hulp’.
- Waardoor kom je vroeger in de overgang na een kankerbehandeling?
- Atrofische vaginitis is de onbekende overgangsklacht die tot pijnlijke seks kan leiden.
- Alcoholisme bij vrouwen: verborgen probleem en groot taboe.
- Opvliegers, vergeetachtig, moe? Maak de overgang bespreekbaar op je werk.
Korte wachttijden bij SHE Health Clinics
Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons meestal snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals en medici.
Vergoeding door zorgverzekering
De meeste onderzoeken en -behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat deze medische zorg door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.
SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie
Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaart voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.
Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodemklachten, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.
Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.
Bronnen: Plus Magazine, AD, SHE Health Clinics
Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates, enquêtes en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
