Symptomen baarmoederkanker

Symptomen van baarmoederkanker kunnen zijn:

• Bloedverlies na de overgang
• Onregelmatig en overmatig bloedverlies tussen de menstruaties door
• Plasklachten of bloedverlies bij het plassen
• Moeheid, vermagering of buikpijn.

Deze klachten kunnen ook andere oorzaken hebben. Maar ze zijn altijd een reden om naar de huisarts te gaan. Veelal zal de huisarts je daarna doorverwijzen naar SHE. Health Clinics waar één van onze vrouwelijke gynaecologen verder onderzoek kan doen. 

Oorzaken baarmoederkanker

Over het ontstaan van baarmoederkanker is nog weinig bekend. De kans op baarmoederkanker lijkt groter te zijn wanneer er lange tijd veel oestrogeen, een van de vrouwelijke hormonen, in het bloed aanwezig is.

Dit is het geval wanneer je:

• Laat in de overgang komt
• Geen kinderen hebt gekregen
• Overgewicht hebt
• Weinig beweegt
• Een ongezonde leefstijl hebt
• Lange tijd oestrogenen gebruikt (bijvoorbeeld bij overgangsklachten)
• Een zeldzame oestrogeen-producerende tumor van de eierstokken hebt
• Borstkanker hebt gehad en een aantal jaren het medicijn Tamoxifen gebruikt.

Een andere risicofactor voor baarmoederkanker is het Lynch-syndroom. Vrouwen met het Lynch-syndroom (hereditair ‘non-polyposis’-colorectaal carcinoom, oftewel HNPCC) hebben een verhoogd risico op het krijgen van onder andere baarmoeder- en dikkedarmkanker als gevolg van een genetische/erfelijke afwijking. In Nederland zijn er 8.000 nieuwe gevallen van dikkedarmkanker per jaar. 3% tot 10% daarvan komt door HNPCC, wat neerkomt op jaarlijks 240 tot 800 nieuwe patiënten.

Onderzoek en diagnose

Bij de huisarts

Bij een vermoeden van baarmoederkanker krijg je eerst een lichamelijk onderzoek van de huisarts. En soms een gynaecologisch onderzoek van de vrouwelijke geslachtsorganen. Denkt jouw huisarts dat je misschien baarmoederkanker hebt, dan verwijst de huisarts je naar een gynaecoloog.

Bij de SHE. Health Clinics gynaecoloog

In onze vrouwenkliniek krijg je de volgende onderzoeken:

• Uitgebreid vaginaal onderzoek
• Vaginale echoscopie, soms een watercontrast echoscopie
• Curettage
• Hysteroscopie.

Een uitgebreid vaginaal onderzoek bestaat uit een aantal onderdelen. Eerst onderzoekt onze vrouwelijke gynaecoloog de vagina uitwendig en bekijkt zij mogelijke afwijkingen aan de schaamlippen. Dan gaat het onderzoek inwendig verder. Zij kan een vaginaal toucher en/of een rectaal toucher uitvoeren. Hiermee krijgt onze gynaecoloog een indruk van de ligging en grootte van de organen in jouw onderbuik.
Met een vaginale echoscopie kan de gynaecoloog de eierstokken en de binnenkant van de baarmoeder beoordelen. Bij een curettage verwijdert de gynaecoloog wat baarmoederslijmvlies. Het wegnemen van een stukje weefsel heet een biopsie. Na onderzoek van het weefsel kan zij meestal zeggen of je baarmoederkanker hebt.
Ziet onze gynaecoloog onrustige cellen of als de uitslag van het echoscopisch onderzoek niet eenduidig is, dan is een hysteroscopie nodig. Met een dunne buis waaraan een kleine camera zit, zoekt de gynaecoloog naar afwijkend weefsel of een mogelijke tumor. Er kan dan ook een gericht biopt worden genomen als er een afwijking wordt gezien.

Verder onderzoek

Met verder onderzoek stelt de gynaecoloog vast hoever de tumor zich heeft uitgebreid en of er uitzaaiingen zijn. Zo kan de gynaecoloog bepalen welke behandeling het meest geschikt is.

Je kunt dan de volgende onderzoeken krijgen:

• Bloedonderzoek
• Longfoto (röntgenonderzoek)
• CT-scan van de buik en longen
• MRI-scan van de buik.

Stadiumindeling

Bij baarmoederkanker zijn er 4 verschillende stadia:

• Stadium I: de tumor zit alleen in de baarmoeder.
• Stadium II: de tumor is doorgegroeid tot in de baarmoederhals.
• Stadium III: de tumor is verder doorgegroeid in de directe omgeving van de baarmoeder, zoals de eierstokken, vagina of lymfeklieren in het bekken.
• Stadium IV: de tumor is doorgegroeid naar de blaas, endeldarm of longen, of uitgezaaid naar andere organen.

Met deze stadiumindeling schat de gynaecoloog, samen met een oncoloog en/of oncologisch internist de vooruitzichten in en bepaalt zij de behandeling(en).

Uitzaaiingen

Als baarmoederkanker uitzaait, is dat meestal via het lymfstelsel en minder vaak via het bloed. Uitzaaiingen ontstaan dus vaak eerst in lymfeklieren. En pas later in andere organen, zoals de lever en de longen.

Behandeling

Is de diagnose baarmoederkanker gesteld? Dan krijg je bijna altijd een operatie in een hierin gespecialiseerd ziekenhuis. Hierbij zal veelal de gehele baarmoeder worden verwijdert. Vaak worden ook de eierstokken en lymfeklieren in het bekken verwijdert om het risico op verdere uitzaaiing te beperken. De helft van de patiënten krijgt hierna een van de volgende behandelingen:

• Bestraling
• Hormoontherapie
• Chemotherapie.

Soms krijg je een combinatie van deze behandelingen. Naast deze therapieën kun je soms deelnemen aan behandelingen in onderzoekverband (trials).
Jouw behandelend arts in het ziekenhuis bespreekt jouw dossier met een team van gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen. Dit heet een multidisciplinair overleg (MDO). De specialisten maken samen een behandelplan voor jou. Zij gebruiken hiervoor landelijke richtlijnen.
Een behandelplan is dus maatwerk. Laat je daarom goed informeren over de behandelmogelijkheden, zodat je samen met jouw behandelteam een weloverwogen besluit kunt nemen.

Operatie detail

De eerste behandeling bij baarmoederkanker is vaak een operatie waarbij de baarmoeder, bijna altijd de eierstokken en soms ook andere organen (bijvoorbeeld lymfklieren) worden verwijderd. Hoe uitgebreid de operatie is, hangt af van het stadium van de ziekte. Op de plaats waar de baarmoeder heeft gezeten, maakt de arts de vagina dicht. De vagina wordt dan wat korter.

Bestraling

Je kunt bestraling krijgen als er een kans is dat er na de operatie kankercellen zijn achtergebleven. Je kunt inwendig of uitwendig bestraald worden. Heel soms krijg je een combinatie hiervan. Dit hangt af van het stadium en de gradering van de kanker.
Uitwendige bestraling duurt meestal 4 tot 6 weken, je wordt dan 4 tot 5 keer per week bestraald. Inwendige bestraling krijg je meestal 3 keer, maar het kan variëren tussen 2 en 6 keer.

Hormoontherapie

Je kunt hormoontherapie krijgen om de ziekte te remmen of klachten te verminderen. Dit wordt een palliatieve behandeling genoemd. Meestal krijg je tabletten met het hormoon progesteron. Gemiddeld reageert 30% van de vrouwen gunstig op deze hormoonbehandeling.
Hormoontherapie kan de volgende bijwerkingen geven: gewichtstoename, extra belasting van hart en bloedvaten doordat het lichaam meer vocht vasthoudt en stemmingswisselingen. Sommige vrouwen voelen zich opgejaagd.

Chemotherapie

Ook kun je chemotherapie krijgen om de ziekte te remmen en klachten te verminderen. Dit wordt een palliatieve behandeling genoemd. Dit krijg je vooral als de ziekte al vergevorderd is en niet meer te genezen is.
Chemotherapie kan de volgende bijwerkingen geven: haaruitval, misselijkheid en overgeven, darmklachten, verhoogd risico op infecties en bloedingen en vermoeidheid.

Nazorg en controle

Na de behandeling van baarmoederkanker blijf je onder controle bij de gynaecoloog va SHE. Health Clinics. Afhankelijk van de andere behandelingen die je hebt gehad (bestraling, chemotherapie of hormoontherapie), kan het ook zijn dat de controles om-en-om met bijvoorbeeld de radiotherapeut of de internist zullen plaatsvinden.

Het controleschema is veelal als volgt:

• De eerste 2 jaar: elke 3 tot 4 maanden
• Na 2 jaar: 2 tot 3 keer per jaar
• Na 5 jaar zijn er geen verdere controles meer nodig.

De controles bij SHE. Health Clinics richten zich vooral op het onderzoeken, bespreken en behandelen van mogelijke bijwerkingen en gevolgen van de behandeling. Ook onderzoekt de gynaecoloog of de ziekte is teruggekomen.
De gynaecoloog doet uitwendig en inwendig onderzoek en soms een vaginale echoscopie. Ook onderzoekt zij de lymfeklieren in jouw hals en liezen. Heb je lichamelijke klachten, dan wordt je soms verder onderzocht. Bijvoorbeeld met een CT-scan.
Verlies je bloed via de vagina, neem dan contact op met jouw huisarts of gynaecoloog bij SHE. Health Clinics.

Gevolgen

Kanker en de behandeling ervan hebben vaak een grote invloed op het dagelijks leven. Sommige gevolgen hebben die met de ziekte zelf te maken. Andere met de behandeling. Ook jouw leeftijd, leefstijl en lichamelijke conditie spelen een grote rol.
Gevolgen waar veel mensen met kanker mee te maken krijgen: vermoeidheid, geheugenverlies en concentratieproblemen, veranderingen in uw uiterlijk, angst voor terugkeer van de ziekte en somberheid.

Ook kan baarmoederkanker de volgende specifieke gevolgen hebben:

Lymfoedeem

Zijn er tijdens de operatie lymfeklieren uit de buik en/of het bekken verwijderd of beschadigd? Dan kun je last krijgen van lymfoedeem in de benen. Dit is een opeenhoping van lymfevocht. Je hebt dan meestal een zwaar, vermoeid, strak of pijnlijk gevoel in de benen. Later krijg je meestal zwelling van het been.
Door middel van oedeemtherapie kan de zwelling van de benen worden beperkt en kunnen de klachten worden verminderd. Jouw gynaecoloog bij SHE. Health Clinics of jouw huisarts kan je voor oedeemtherapie verwijzen naar een oedeemtherapeut.

Onvruchtbaarheid

Zijn bij de behandeling jouw baarmoeder en de eierstokken verwijderd, dan ben je na de operatie onvruchtbaar. Baarmoederkanker komt gelukkig niet vaak voor bij vrouwen die nog vruchtbaar zijn. Als baarmoederkanker is vastgesteld bij vrouwen die nog wel vruchtbaar zijn en mogelijk nog kinderwens hebben, dan zal de gynaecoloog bespreken of een behandeling mogelijk is waarbij de vruchtbaarheid behouden kan blijven.

Seksualiteit

Door de ziekte en behandeling kan jouw beleving van seksualiteit veranderd zijn. Het verlies van de baarmoeder en/of de eierstokken kan jouw gevoel van vrouw-zijn beïnvloeden. De ene vrouw ervaart dat sterker dan de andere.
Na de behandeling krijg je meestal het advies om te wachten met geslachtsgemeenschap tot na de eerste poliklinische controle (ongeveer 6 weken). In medisch opzicht zijn er geen bezwaren tegen seksuele opwinding, masturberen of het krijgen van een orgasme (klaarkomen). Voorop staat dat je voor jezelf moet bepalen wanneer je weer aan vrijen toe bent en op welke wijze je dat wilt. Het is belangrijk om dit met jouw partner te bespreken.
Ook kunnen lichamelijke gevolgen jouw seksleven beïnvloeden, zoals een tekort aan geslachtshormonen, droge vagina, minder prikkels en vermoeidheid. Bij veel vrouwen van wie de baarmoeder is verwijderd, verandert het orgasme. Bespreek klachten met jouw gynaecoloog en vraag eventueel om een verwijzing naar onze vrouwelijke seksuoloog bij SHE. Health Clinics.