Osteoporose (botontkalking) komt vooral voor bij oudere vrouwen. Ook vrouwen in en na de overgang hebben een vergrote kans. Daarnaast kunnen bepaalde aandoeningen, alcoholgebruik en bepaalde geneesmiddelen osteoporose veroorzaken.
Door het vergrijzen van de bevolking zal het aantal osteoporose patiënten in de komende jaren flink toenemen. In dit artikel leggen we aan je uit wat de oorzaken van osteoporose zijn en wat jij zelf aan preventie kunt doen.
Osteoporose feiten en cijfers
- Volgens een rapport van de IOF (International Osteoporosis Foundation) lijden meer dan 22 miljoen Europese vrouwen tussen de 50 en 84 jaar aan osteoporose.
- Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) zijn er in Nederland ruim 1,2 miljoen mensen met osteoporose.
- Het aantal nieuwe patiënten met osteoporose neemt toe met de leeftijd, maar op hogere leeftijd neemt de incidentie af.
- Bij slechts 30% van de mensen met osteoporose is de diagnose gesteld. Een groot deel van de 1,2 miljoen Nederlandse mensen met osteoporose heeft (nog) geen officiële diagnose gekregen.
- Boven de 60 jaar krijgt 1 op de 3 vrouwen osteoporose. Bij mannen is dat 1 op de 7.
- 7 op de 10 mensen die de diagnose osteoporose hebben gekregen worden thans niet voldoende behandeld.
- Ruim driekwart van de mensen die met een botbreuk in het ziekenhuis komt en ouder is dan 55 jaar wordt zonder osteoporose onderzoek weer naar huis gestuurd.
- Iedere dag komen er bijna 250 botbreuken in Nederland voor als gevolg van osteoporose.
- Valongelukken zijn de meest voorkomende oorzaak van letsel bij ouderen. In Nederland valt er iedere 7 minuten een 65-plusser als gevolg van een ongeluk(je) in of om het huis.
- Osteoporose is géén ouderdomskwaal, het is een ziekte die ook jonge mensen kan treffen.
- Meestal wordt osteoporose pas ontdekt als iemand een botbreuk heeft opgelopen.
- Door preventieve maatregelen kun je de kans op het krijgen van osteoporose aanzienlijk verlagen.
- De meeste patiënten met osteoporose stoppen te vroeg met hun behandeling, meer dan de helft stopt al binnen één jaar!
- 33% van de mannen en 24% van de vrouwen boven de 55 jaar overlijdt binnen één jaar na het oplopen van een botbreuk in de heupen (heupfractuur).
- De meest voorkomende botbreuken bij osteoporose zijn heupbreuken (ruim 17.000 per jaar), polsbreuken (ongeveer 12.000 per jaar) en wervelbreuken (ongeveer 16.000 per jaar).
Lees ook: Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
Wat zijn de oorzaken van osteoporose?
De verschillende oorzaken van osteoporose worden onderverdeeld in twee groepen:
- Primair: Primaire osteoporose is het gevolg van het ouder worden of de overgang: de oorzaak zit in het bot.
- Secundair: Secundaire osteoporose is het gevolg van bijvoorbeeld een andere ziekte of het gebruik van medicatie. De oorzaak ligt bij secundaire osteoporose dus niet bij het bot, maar ergens anders in of zelfs buiten het lichaam.
Primaire osteoporose
De meest voorkomende vorm van osteoporose is de primaire. Dit is een gevolg van normale lichamelijke processen zoals ouder worden en de overgang. Doordat het lichaam van een vrouw minder oestrogenen produceert – zowel een aantal jaar voor, tijdens als na de overgang – treedt er een versnelde botafbraak op.
Osteoporose als gevolg van het ouder worden is vaak een geleidelijk proces. De ziekte ontwikkelt zich langzaam en wordt vaak pas na het 70e levensjaar duidelijk. Verschillende factoren spelen een rol.
Een daarvan is de algemene achteruitgang van de botten. Rond het 30e levensjaar is de dichtheid van de botten het grootst en na je 45e wordt er meer bot afgebroken dan aangemaakt. Daarnaast lijken de darmen minder calcium te absorberen, scheiden de nieren meer calcium uit en eten veel mensen minder calcium als ze ouder worden. Ook krijgen oudere mensen vaak minder vitamine D en vitamine K2 binnen. Vitamine D is onder andere van groot belang voor de calciumopname en vitamine K2 zorgt voor het behoud van sterke botten.
Lees ook: Vitamine K2: belangrijk voor gezondheid, doch vaak komen we tekort!
Secundaire osteoporose
Bij secundaire osteoporose ligt de oorzaak niet in het bot. Er zijn heel veel ziekten – waaronder reuma, de ziekte van Crohn en schildklieraandoeningen – die osteoporose kunnen veroorzaken. Ook langdurig gebruik van bepaalde geneesmiddelen – zoals prednison (glucocorticoïden) die vaak wordt voorgeschreven bij astma, reumatoïde artritis en COPD – en maagzuurremmers verhogen de kans op botontkalking. Daarnaast zijn overmatig alcoholgebruik en een gebrek aan vitamines belangrijkste oorzaken.
Lees ook: Maagzuurremmers veroorzaken vitaminetekort en mineralentekort.
Bij patiënten met secundaire osteoporose is het van groot belang om de onderliggende oorzaak weg te nemen, want een patiënt met reuma heeft meer last van de osteoporose als de reuma hevig aanwezig is. Het behandelen van de aandoening – en dus het wegnemen van de oorzaak – is bij deze patiënten nuttiger dan de osteoporose behandelen.
Lees ook: Welke vitamines moet je slikken en welke moet je uit voeding halen?
Het is dus heel belangrijk om te weten of je primaire of secundaire osteoporose hebt. Is de osteoporose een gevolg van ouder worden of ligt er iets anders aan ten grondslag?
Lees ook: Oorzaken van osteoporose bij vrouwen.
Niet elke rugpijn na de menopauze is osteoporose
Een van de veel voorkomende misvattingen rond osteoporose is dat alle musculoskeletale pijn, in het bijzonder van de rug, bij vrouwen na de menopauze veroorzaakt wordt door osteoporose. Het is belangrijk te weten dat niet iedere vrouw na de menopauze het osteoporotisch syndroom, dat wil zeggen een fractuur van pols, wervel of heup, zal krijgen: onder vrouwen van 60 jaar zijn dit er ongeveer 1 op 12 en onder die van 80 jaar 1 op 4. Dit wil zeggen dat zich bij driekwart van de vrouwen van 80 jaar geen osteoporose ontwikkelt, alhoewel ook zij bot verliezen met de leeftijd.
De meeste rugpijn na de menopauze bij vrouwen is te wijten aan houdingsproblemen, in het bijzonder door een lumbale hyperlordose, zwakke buikspieren en spondylartrose.
Lees ook: Waarom kun je tijdens de menopauze meer last krijgen van botontkalking?
Tijdig onderzoek botdichtheid
Een tijdige diagnose van osteoporose is van groot belang om vroegtijdig erger te kunnen voorkomen. Ga bij het vermoeden van botontkalking tijdig naar de huisarts voor een eerste onderzoek en – indien nodig – een doorverwijzing voor een botdichtheidsmeting. Daarvoor kun je ook bij het radiologiecentrum van SHE Health Clinics terecht.
Lees ook: Wat zijn de behandelopties als je last hebt van osteoporose?
Preventietips
Voor gezonde botten gelden een paar algemene adviezen:
- Dagelijks op de juiste manier voor voldoende botbelasting en beweging zorgen
- Gezond en gevarieerd eten
- Niet roken
- Matig zijn met het drinken van alcohol
- Vitamine D
- Vitamine K
- Calcium
- Magnesium.
Lees ook: Calcium, vitamine D en K voor een gezond hart en sterke botten.
Meer informatie of afspraak maken?
Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke radioloog, internist, voedingskundige, hormoonspecialist of leefstijlcoach bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.
Meer lezen over osteoporose en een gezonde leefstijl?
- SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
- SHE Health Clinics infopagina botdichtheidmeting.
- SHE Health Clinics infopagina schildklieraandoeningen.
- SHE Health Clinics infopagina hormoonpoli.
- SHE Health Clinics infopagina leefstijl poli.
- SHE Health Clinics infopagina overgang en menopauze.
- Wat is het verschil tussen osteoporose en osteopenie?
- Oorzaken van osteoporose bij vrouwen.
- Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?
- Krachttraining ideale vorm van sport als je in de menopauze komt.
- Wat zijn de behandelopties als je last hebt van osteoporose?
- Déze symptomen kunnen wijzen op sarcopenie (spierverlies).
- 18 vragen over artrose.
- Welke vitamines moet je slikken en welke moet je uit voeding halen?
- Calcium, vitamine D en K voor een gezond hart en sterke botten.
- Vitamines en mineralen zijn goed voor je lichaam én je geest!
- Heb jij hulp nodig bij afbouwen medicijnen?
- Magnesium: minstens 50% van de mensen heeft er een tekort aan!
- Déze 6 medicijnen kunnen een vitaminetekort veroorzaken.
- Waarom extra vitamine D slikken óók in de zomer een goed idee is.
- Maagzuurremmers worden vaak onnodig lang gebruikt.
- Regelmatig last van buikpijn en diarree? Aan déze symptomen herken je de ziekte van Crohn.
- Hoe kunnen vitamine D en omega 3 het risico op auto-immuunziekten verlagen?
- 12 voordelen om als vrouw aan krachttraining te doen.
- Wat is een gezond vetpercentage?
- Waarvoor moet je oppassen als je een magnesiumsupplement gebruikt?
- 8 redenen waarom wandelen goed is voor je gezondheid.
- Medicinale kracht van voeding lijkt op werking van geneesmiddelen.
- Déze 4 tekorten komen vaak voor bij vrouwen (en zo voorkom je ze).
- Symptomen overgang en menopauze per leeftijdsgroep.
- 8 tips met eten tegen gewrichtsklachten.
- Hoe kun je leren omgaan met een chronische ziekte of chronische pijn?
- 6 tips van gynaecologen om je goed voor te bereiden op de overgang.
Korte wachttijden bij SHE Health Clinics
Bij SHE Health Clinics hebben we korte wachttijden, dus kun je bij ons meestal snel geholpen worden door onze ervaren vrouwelijke zorgprofessionals.
Vergoeding door zorgverzekering
De meeste radiologie-onderzoeken en osteoporose behandelingen bij SHE Health Clinics vallen onder de basisverzekering. Dit betekent dat deze medische zorg door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.
SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie
Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.
Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventieve medische onderzoeken, gynaecologie, seksuologie, menopauze, overgangsklachten, bekkenbodemklachten, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket.
Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.
Bronnen: Volksgezondheid en Zorg, Osteoporose Medischonline, Plus Magazine, Osteoporose Vereniging, NVTG, SHE Health Clinics
Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates, enquêtes en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
