Richtlijnen bij radiologisch onderzoek siliconen borstimplantaten

Omdat wij in de praktijk merken dat huisartsen, laboranten, radiologen, internisten, borstchirurgen, cosmetisch chirurgen en plastisch chirurgen in veel gevallen niet goed bekend zijn met de richtlijnen voor radiologisch onderzoek bij vermoeden op lekkage of zweten (‘gel bleed’) van siliconen borstimplantaten, hebben wij onderstaande overzicht gemaakt met informatie, richtlijnen en adviezen bij radiologisch onderzoek.

Siliconen borstimplantaten

Siliconen borstimplantaten (borstprothesen) worden veelal geplaatst voor cosmetische augmentatie of voor reconstructie na mastectomie (borstverwijdering). Er zijn vele verschillende soorten siliconen borstprothesen beschikbaar. Globaal kunnen ze worden ingedeeld in prothesen met een vulling van siliconen, fysiologisch zout of hydrogel. De prothese wordt vóór of achter de M. pectoralis (borstspier) geplaatst. Na plaatsing vormt zich altijd een fibreus kapsel rondom de borstprothese.

Lekkende borstimplantaten

Siliconenlekkage kan worden onderverdeeld in:

1. Intracapsulaire protheseruptuur: bij een intracapsulaire ruptuur bevindt de siliconenprothese-inhoud zich macroscopisch niet buiten het fibreuze kapsel.
2. Extracapsulaire protheseruptuur: bij een extracapsulaire ruptuur is de siliconeninhoud aanwezig in het omgevende weefsel buiten het fibreuze kapsel, waarbij zich siliconomen kunnen vormen.

Wanneer er microscopische hoeveelheden siliconen buiten een intacte prothese worden gevonden, spreekt men van een ‘gel bleed’, oftewel ‘zweten’ van implantaten waardoor er siliconenmoleculen worden losgeweekt en door het lichaam kunnen verspreiden. Dit kan vervolgens gelijksoortige symptomen en klachten veroorzaken als bij een lekkage van een borstimplantaat.

Symptomen klachten borstimplantaat en/of borstimplantaatziekte

Silicone toxiciteit of borstimplantaatziekte (breast implant illness) wordt inmiddels geassocieerd met meer dan 50 verschillende symptomen. Siliconen borstimplantaten kunnen dus een breed scala aan systemische klachten veroorzaken die onder meer omvatten:

• Extreme moeheid/malaise
• Artralgie (gewrichtspijn)
• Myalgie (spierpijn)
• Artritis (chronische gewrichtsontsteking)
• Ochtendstijfheid
• Neurasthenie (zenuwzwakte)
• Reumatische aandoeningen
• Hartklachten (hartkloppingen)
• Pijnlijke tanden
• Sicca (droge mond/droge ogen)
• Pyrexie (verhoogde lichaamstemperatuur)
• Huiduitslag en huidontstekingen
• Haaruitval
• Maagklachten
• Oogklachten
• Auto-immuunstoornissen
• Nachtzweten
• Overmatig zweten
• Brain fog (hersenmist)
• Geheugen- en concentratieproblemen
• Spijsverterings- en/of darmproblemen
• Vocht en/of cyste(s) in eierstok(ken)
• PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom)
• Bacteriële vaginose
• Regelmatig blaasontsteking
• Iedere 20 tot 30 minuten naar de wc moeten.

De ernst van de klachten kan variëren van mild tot invaliderend. Voor de bovengenoemde ziektebeelden en/of klachten bij patiënten met borstimplantaten zijn verschillende namen in gebruik, zoals:

• Borstimplantaatziekte
• Breast Implant Illness (BII)
• Siliconosis
• Silicone Implant Incompatibility Syndrome (SIIS)
• Schoenfeld’s syndrome
• ASIA (Autoimmune Syndrome Induced by Adjuvants).

Onder deze patiënten bevinden zich ook patiënten met een klinisch bewezen auto-immuunziekte en diverse soorten kanker, waaronder plaveiselcelcarcinoom, lymfomen en lymfeklierkanker (BIA-ALCL).

Lees ook: Symptomen van borstimplantaatziekte.

Beeldvormend onderzoek bij siliconen borstimplantaten

Pijn in de borst bij al dan niet siliconen borstimplantaten is een goede voorspeller voor een implantaatruptuur, maar de afwezigheid van pijn sluit een ruptuur niet uit. Het klinisch onderzoek is bij de meeste patiënten niet betrouwbaar. Siliconenborstprothesen zijn met verschillende beeldvormende onderzoeken te evalueren, zoals echografie, CT en MRI.

Mammografie wordt bij voorkeur niet gebruikt, omdat de compressie juist rupturen kan veroorzaken.

1. Stap 1: onderzoek van borsten + axilla (oksels) middels echografie. Indien bij onderzoek van de axilla een sneeuwstormbeeld wordt gezien, kan dit duiden op verstopte lymfeklieren als gevolg van het zweten (gel bleed) en/of lekken van een siliconen implantaat. In dat geval is een verdere bestudering van de axilla en lymfe nodig – eventueel een biopt – om uit te sluiten dat er mogelijk sprake is van BIA-ALCL; borstimplantaat-gerelateerde ALCL (lymfeklierkanker).
2. Stap 2: indien verdenkingen worden gevonden tijdens echografie, dan kan er een MRI-scan worden gemaakt.

Echografie

Extracapsulaire ruptuur

Het betrouwbaarste echografische kenmerk van een extracapsulaire ruptuur is de aanwezigheid van siliconenmateriaal buiten de prothese (siliconoom). Dit kan in het borstklierweefsel of in de axilla voorkomen en veroorzaakt een hyperechogene reflectie met daarachter een hyperechogene schaduw, ook wel het sneeuwstormfenomeen genoemd.

Intracapsulaire ruptuur

Het ‘stepladder’-teken is een echografisch teken van een intracapsulaire ruptuur en komt overeen met het zogenoemde linguine-teken dat gezien wordt op de CT- en MRI-scan. Dit zijn horizontale of curvilineaire lijnen in de siliconen op de scan, die een afbeelding vormen van de gecollabeerde siliconenenveloppe.

MRI-scan

MRI-onderzoek met een speciaal voor siliconenmateriaalgevoelige data-acquisitietechniek (siliconensequentie) heeft de hoogste sensitiviteit en specificiteit en is de accuraatste manier voor de detectie van siliconenlekkage bij borstprothesen. De sensitiviteit bedraagt 75-90% en de specificiteit 90-97%. Bij deze techniek wordt gebruikgemaakt van het vermogen om met MRI het signaal van water en vet te onderdrukken en tegelijkertijd dat van siliconen te versterken.

Het onderzoek kan met verschillende veldsterkten worden uitgevoerd. Om optimaal beeldresultaat te verkrijgen wordt bij voorkeur gebruikgemaakt van een MRI van 3 Tesla met een speciale opnamespoel voor de borst. Het MRI-protocol voor de evaluatie van siliconenborstprothesen is niet primair geschikt voor de beoordeling van het klierweefsel op tumoren, omdat er geen intraveneus contrastmiddel wordt toegediend.

Plooiing van de prothese komt veel voor en moet worden onderscheiden van lekkage. Een geringe hoeveelheid vocht juist naast de prothese is niet afwijkend en is met MRI te onderscheiden van siliconen.

Extracapsulaire ruptuur

Een extracapsulaire ruptuur is te zien als vrije siliconen buiten het fibreuze kapsel. Op de speciale siliconensequentie hebben deze een hoog signaal en daardoor onderscheidt dit zich van water, dat op deze sequentie een laag signaal heeft.

Intracapsulaire ruptuur

Het bekendste teken van een intracapsulaire ruptuur is het linguine-teken, net als bij CT. De siliconen enveloppe is daarbij gelegen in het siliconenmateriaal binnen het kapsel.

Richtlijn MRI

Er is thans geen wetenschappelijk getoetste richtlijn of protocol voor de juiste beslisboom voor de detectie van siliconenborstprotheserupturen die tevens het economisch aspect in ogenschouw neemt. Aan de hand van de huidige literatuur zouden wij een MRI-scan adviseren bij:

• Symptomatische patiënten met een dubieuze of een negatieve echografie-uitslag; en
• Asymptomatische patiënten met een positieve echografie-uitslag om een onnodige operatie te voorkomen.

Met asymptomatische patiënten bedoelen wij patiënten die zich zorgen maken over het intact zijn van de siliconenborstprothese zonder dat zij hiervan klachten ervaren. Deze patiënten kunnen naar onze mening in principe met de reguliere mammadiagnostiek onderzocht worden, dus met echografie. Voor symptomatische patiënten met een positieve echo-uitslag is MRI-onderzoek niet nodig, omdat echografie overtuigend en voldoende is.

CT-scan

Afgezien van een 3D Mamma CT die in Nederland thans alleen bij het LUMC specifiek voor borstdiagnostiek wordt gebruikt, wordt een CT-scan weinig toegepast voor de beoordeling van de integriteit van borstprothesen vanwege de ongewenste ioniserende stralenbelasting bij een relatief jonge patiëntengroep en de potentiële initiatie van borsttumoren. CT-onderzoek is dan ook voorbehouden aan patiënten bij wie een MRI-onderzoek gecontra-indiceerd is, zoals bij patiënten met een pacemaker of claustrofobie.

Extracapsulaire ruptuur

Omdat siliconen en parenchym een hoge densiteit hebben op een CT-scan, zijn extracapsulaire rupturen hier niet goed op te beoordelen.

Intracapsulaire ruptuur

Met een CT-scan kan een intracapsulaire borstprotheseruptuur betrouwbaar worden afgebeeld. Hierbij komt het kapsel van de prothese als een guirlandestructuur in het siliconenmateriaal te liggen. Dit manifesteert zich dan als het linguine-teken.

Pathologisch onderzoek

Bij biopsie en pathologisch onderzoek kan er met name gericht gekeken worden naar:

• Siliconoma (siliconen granuloma)
• Siliconoom; zonder tekenen van maligniteit.
• Siliconoom; met tekenen van maligniteit.
• Mammacarcinoom
• Plaveiselcelcarcinoom
• BIA-ALCL (non-Hodgkin lymfomen)
• Lymfomen in het littekenweefsel en kapsel dat zich rond borstimplantaten vormt.

Meldpunt klachten siliconen implantaten

In Nederland kunnen mensen hun klachten over siliconen implantaten melden bij het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten van het RIVM.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde arts op onze siliconenpoli bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Bij SHE Health Clinics kunnen we je helpen met preventie, medisch specialistische onderzoeken en behandelingen, gezond gewicht, afvallen, obesitas, voeding, dieet, leefstijl adviezen, beweging, ontspanning en preventieve medische onderzoeken.

Meer lezen over borstimplantaten en borstimplantaatziekte?

SHE Health Clinics artikelen met aanvullende informatie over siliconen implantaten, borstimplantaatziekte en gerelateerde aandoeningen:

• Alle siliconen borstimplantaten zijn riskant!
• Symptomen van borstimplantaatziekte.
• Nieuwe zorgen over veiligheid borstimplantaten.
• ‘Alle borstimplantaten zouden van een kankerwaarschuwing moeten worden voorzien’.
• Onderzoek bewijst migrerende siliconendeeltjes afkomstig uit borstimplantaten.
• Borstimplantaten in verband gebracht met zeldzame vormen van kanker.
• Hoe kunnen borstimplantaten lymfeklierkanker veroorzaken?
• Borstimplantaten kunnen voor embryo net zo schadelijk zijn als alcohol en nicotine!
• Waarom beveelt de FDA sterkere waarschuwingen voor borstimplantaten?
• Is er een verband tussen borstimplantaten en de ziekte van Hashimoto?
• Siliconen borstimplantaten: wat zijn de voordelen, nadelen en alternatieven?
• Docu Moordtieten: de gevaren van siliconen implantaten.
• ‘Alle borstimplantaten zouden van een kankerwaarschuwing moeten worden voorzien’.
• 10 vragen over borstimplantaatziekte.
• Borstimplantaten: hoe lang houdbaar?
• Nieuwe aanbevelingen FDA over risico’s borstimplantaten zijn een ‘enorme stap voorwaarts’ voor patiënten met borstkanker.
• De risico’s van Motiva borstimplantaten.
• 2700 slachtoffers PIP-borstimplantaten hebben recht op schadevergoeding.
• Kamervragen na TV-uitzending over gevaren van borstimplantaten.
• Waarom wil je PIP borstimplantaten z.s.m. laten verwijderen?
• Aangescherpte waarschuwing FDA voor gebruik borstimplantaten.
• Borstimplantaten maakten Anne-Claire (27) ziek: ‘Dat ik er ziek van zou worden wist ik vooraf niet’.
• Forse stijging aanmeldingen Siliconenpoli na uitzending docu Moordtieten.
• Nooit meer borstimplantaten voor Miriam: ‘Die gifbommen wil ik eruit rukken!’.
• Spijt na borstimplantaten: ‘Levensgevaarlijke bommetjes in mijn lijf!’.

Meer lezen over borstgezondheid en borstimplantaten?

• SHE Health Clinics infopagina borstonderzoek.
• SHE Health Clinics infopagina borstprotheses verwijderen.
• SHE Health Clinics infopagina borstprotheses vervangen.
• SHE Health Clinics overzicht medisch zorgaanbod.
• SHE Health Clinics infopagina huidkanker.
• Wat zijn de 10 symptomen die bij vrouwen kunnen wijzen op kanker?
• Hoe onderzoek je jouw borsten op verdachte plekjes en knobbeltjes?
• Wat zijn de 12 symptomen van borstkanker?
• Waarom ontdekken vrouwen borstkanker nog steeds vaak te laat?
• Geen bh dragen slecht voor je borsten? ‘Ze willen juist vrijheid!’.
• 24 feiten en fabels over borstkanker.
• Nieuw onderzoek: verhoogt risico op huidkanker bij twee porties vis per week.
• Lucette Vermeijden: ‘Waarom zoveel vrouwen baat hebben van Nazorg Borstkanker’.
• Waarom krijgen steeds meer mensen kanker op jonge leeftijd?
• Zit je als vrouw anders bij de huisarts dan een man? Ja, blijkt uit onderzoek.
• Braziliaanse billen zijn te koop, doch een ‘buttlift’ is niet zonder risico.
• Vrouwen met platte borsten geven zich bloot: ‘Zonder borsten ongelukkig? Dacht het niet!’.
• Forse stijging aanmeldingen Siliconenpoli na uitzending docu Moordtieten.
• Moordtieten: de gevaren van siliconen implantaten.
• Waardoor kom je vroeger in de overgang na een kankerbehandeling?
• Grote toename klachten borstimplantaten.
• Huidkanker is meest voorkomende kanker bij blanke mensen.
• Waarom krijgen gekleurde vrouwen op jongere leeftijd borstkanker?
• Siliconen borstimplantaten: wat zijn de voordelen, nadelen en alternatieven?
• Marga (38) heeft BRCA borstkankergen: ’Een gevaarlijke tijdbom’.
• Dit zijn dé tips voor gezonde borsten!
• ‘Het is niet nodig om een beha te dragen!’.
• Wist jij dit al over borsten?
• Mastopathie: goedaardige doch pijnlijke aandoening van de borsten.
• Wat kunnen je borsten je vertellen over je gezondheid?
• Hoe kom je erachter of je drager bent van het erfelijke kankergen BRCA1 of BRCA2?
• Wat zijn eierstokcysten?
• Last van pijnlijke borsten? Dat kan híérdoor komen.
• Kijken én voelen: zo kun je je borsten zelf checken op borstkanker.
• Dít zijn de symptomen die kunnen wijzen op lymfeklierkanker.
• Wat kun je het beste eten tegen hersenmist?
• Diagnose PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) komt vaak voor.
• Last van opgezette lymfeklieren? Dít zijn 6 mogelijke oorzaken.
• Hoe kun je zelf je bh-maat meten (met bh-maattabel)?
• 12 vragen over het BRCA-gen, borstamputatie en verwijdering eierstokken.
• Dít zijn de (kanker)symptomen die vrouwen veelal niet herkennen.
• Een opgeblazen gevoel, buikpijn en nog 3 symptomen die kunnen wijzen op een eierstokcyste.

Vergoeding door zorgverzekering

• Met een doorverwijzing van een (huis)arts, valt het borstonderzoek en de diagnostiek op onze siliconenpoli bij SHE Health Clinics onder de basisverzekering. Dit betekent dat radiologie door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.
• Het verwijderen van een borstimplantaat/borstprothese (explantatie borstprothese) valt niet altijd onder verzekerde zorg en moet men daarom veelal zelf vergoeden. Wordt de diagnose borstimplantaatziekte (Breast Implant Illness) gesteld, dan vergoed een zorgverzekeraar de explantatie deels of geheel. Een goede diagnose is dus van belang.
• Het vervangen van borstimplantaten/borstprotheses valt niet altijd onder verzekerde zorg en moet men daarom zelf vergoeden.

SHE Health Clinics: alle medische- en paramedische vrouwenzorg op één locatie

Door onze ervaring in het leveren van efficiënte vrouwenzorg, hanteren wij beperkte diagnostiek in korte tijd en een gering aantal polikliniek bezoeken; oftewel een korte en efficiënte zorgcyclus waarbij de vrouwelijke patiënt centraal staat. Vanwege onze onafhankelijkheid en snel diagnostiek, kunnen onnodige opnames en verdere klinische behandelingen worden voorkomen.
Om nog meer reductie in zorgkosten te bereiken hanteren wij een combinatie van multidisciplinaire zorg en complementaire zorg. Dat resulteert in de beste zorg voor vrouwen met een kortere zorgcyclus, waardoor tijd en kosten worden bespaard voor de patiënt, doorverwijzende arts en de zorgverzekeraar.

Meer weten over ons brede zorgaanbod voor vrouwen of wil je weten wat wij als vrouwenkliniek voor je kunnen betekenen? SHE Health Clinics helpt je graag verder! Wij zijn een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) met verzekerde- en onverzekerde medische zorg voor onder andere: preventie, leefstijl, preventief medisch onderzoek (PMO), gynaecologie, seksuologie, overgangsklachten, bekkenbodem, borstonderzoek, urologie, dermatologie, cardiologie, chirurgie, neurologie, psychologie, radiologie, interne geneeskunde, pijnklachten, stress, burn-out, slaapproblemen, vermoeidheid, overgewicht, revalidatie en cosmetiek. Veruit de meeste onderzoeken en behandelingen vallen onder verzekerde zorg, welke vergoed wordt vanuit het basispakket. 

Je kunt ons bereiken op 085-2019275 of gebruik maken van ons contactformulier.

Bronnen:

1. NTvG: https://www.ntvg.nl/artikelen/beeldvormende-technieken-bij-siliconenborstprothesen
2. NVPC: https://www.nvpc.nl/cmsimages/201210DOC-HV-VERSIE%206_2%20protocol%20explantatie%20borstimplantaten%20.pdf
3. JAMA Network: https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2784341?utm_source=For_The_Media&utm_medium=referral&utm_campaign=ftm_links&utm_term=092021
4. FDA: https://www.fda.gov/medical-devices/safety-communications/breast-implants-reports-squamous-cell-carcinoma-and-various-lymphomas-capsule-around-implants-fda
5. RIVM: https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/080118001.pdf
6. Richtlijnen database:
   1. https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/borstreconstructie/reconstructietechnieken_bij_ablatieve_behandeling/controle_van_borstprothesen.html
   1. https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/borstprothesechirurgie/radiologische_follow-up_bij_borstprothesechirurgie.html
7. The Plastic Surgery Foundation
8. Dr. Henry Dijkman
9. SHE Health Clinics

Wil je op de hoogte blijven van onze leukste artikelen, nieuwsupdates, enquêtes en winacties? Schrijf je hieronder dan gratis in voor onze nieuwsbrief.